Sjaak en ik (Edward) hadden allebei (niet samen) eerder al eens een huttentocht op back country langlaufski’s gemaakt. Vorig jaar hadden we het over de huttentocht en bespraken we dat het leuk zou zijn om samen een huttentocht te doen. Dit hebben we bij de Trollators & Friends & Fans gedropt. Met zijn 7-en gingen we op pad: Dianne, Edward, Loek, Marlise, Rob, Sjaak en Tinka. Doel was om samen een leuke back country tocht te maken. Het gebied was snel bekend; dat kennen we van eerder langlaufen: nationaal park Urho Kekkonen in Fins Sápmi. De tocht mocht best inspannend zijn, maar het was geen doel om lange afstanden of zware omstandigheden op te zoeken. Wel wilden we onderweg goed eten, dus geen kant-en-klaar spul uit zakjes en saaie koekjes. Afgesproken werd dat iedereen een avond-maaltijd zou verzorgen; de ochtend en middagmaaltijd waren ook afgesproken; zo ontstond het menu van de week. Alles werd gepland en geregeld.

De deelnemers zijn bijna allemaal sportief: langlaufen, hardlopen, fietsen, zwemmen, nordic walking, rolskiën, cross skaten. Rob is speciaal mee op langlaufvakantie gegaan naar Leutasch omdat hij nog geen langlaufervaring had. Marlise en Sjaak hebben een flink aantal keer gerolskied. Om het gevoel te krijgen voor rustig en zwaarder langlaufen en het trekken van een slee zijn we met een aantal deelnemers een paar keer naar langlaufvereniging Bedaf gegaan om daar te zandlaufen, zelfs met een autoband achter ons aan.

Dit is mijn verhaal over de huttentocht. Deels gebaseerd op aantekeningen onderweg en deels op de beleving achteraf, maar in ieder geval is het mijn beleving, in het besef dat iedereen een tocht anders beleeft.

Speciale dank aan:

Urho Kekkonen nationaal park organisatie voor het fantastische park, de mooie hutten en de fijne service voor het reserveren van de hutten.
Kiilopää fell center voor het fijne hostel waar we 3 nachten verbleven, het heerlijke ontbijt en diner.
Polar Creek voor het verhuur van de pulka’s en ski sets (met full skins).
Ivalon Taksit Oy voor het vervoeren van ons en onze bagage en een chauffeur die telkens op tijd was.
Rektikartta voor de interactieve kaart met alle hutten, voorzieningen en (zomer)paden. Die gegevens heb ik handmatig overgenomen in Basecamp en hebben we gebruikt voor het plannen van de routes.
Mapas alternativas libres voor de mooie – op open street map – gebaseerde kaarten met hoogte-informatie. Soms gebruiken ze Spaanse termen in hun kaarten en navigatie, maar meestal is het goed te begrijpen wat ze bedoelen.
Surviking voor het verhuren van de fijne slaapzakken aan degenen die zelf geen goede slaapzak hadden.
Satcomm voor het verhuren van de satelliettelefoon. In het grootste deel van het natuurgebied is er geen bereik voor mobiele telefonie. De satelliettelefoon gaf een veilig gevoel.
K-Supermarket in Ivalo voor de online bestelde boodschappen (en google voor het vertalen van de webpagina’s). Zij boden aan ons te willen helpen als we bepaalde artikelen niet konden vinden.
De Zuidmolen voor het leveren van melkpoeder en eipoeder; was heerlijk in de havermout en de gebakken eieren.
Globetrotter buitensportvoeding voor heel veel gedroogd eten (aardappel, groentes, kip, gehakt). We hebben ervan genoten!

De Hutten

In Urho Kekkonen staan veel hutten (blader door naar Urho Kekkonen, voorbeeld van hut is Suomunruoktu); de meeste op redelijke loopafstand. Veel hutten hebben een reserveerbaar en niet-reserveerbaar deel. Wij hebben tijdig tevoren alle hutten gereserveerd omdat we graag een goede, rustige slaapplek hebben. Voordeel is dat je dus altijd een slaapplek hebt; nadeel is dat je route vastligt. Een niet-reserveerbare hut is toegankelijk voor iedereen. Als het slecht weer is kan het daar druk worden.
Er zijn ook day trip huts, shelters, fireplaces e.d. Daarvan kun je onderweg gebruik maken. De huts zijn open en niet bedoeld om in te overnachten, maar als het nodig is heb je in ieder geval beschutting.
Veel andere huttentochters hadden een tent bij zich; wij hadden alleen noodmateriaal bij ons voor het geval we een hut niet zouden halen (materiaallijst volgt nog). Een aantal tenters maakte overdag gebruik van de hut om op te warmen, kleding te drogen, te eten en water te koken. In de loop van de dag vertrokken ze dan weer en overnachtten in hun tent.
In de reserveerbare hutten is altijd een kachel, een kooktoestel op gas, gasfles(sen), picknicktafel, emmers (om water te halen), afwasteil, bedden van hout; voorzien van matras. De niet-reserveerbare hutten hebben geen matrassen. Soms zijn er pannen, maar voor de zekerheid neem je die zelf mee. Bij de hut is een houtopslag met voldoende reeds gekloofd hout en een droog toilet.

Materiaal

Pulka’s. We gebruikten 5 pulkas op 7 deelnemers. Reden daarvoor is dat dan altijd 2 deelnemers ‘vrij’ kunnen zijn omdat dat prettig (even niks achter je aan), nodig (kracht, conditie) of handig (zonder pulka kun je makkelijker verkennen) is. Nadeel is dat de bagage van 7 personen op 5 pulka’s moet. Sjaak en Rob hebben telkens de pulka’s beladen zodat de gewenste gewichtverdeling behaald kon worden.

Back country ski’s, skins, schoenen, stokken. Iedereen heeft al het laufmateriaal gehuurd. We hebben ervoor gekozen om full skins te huren en geen sneeuwschoenen te huren. Omdat de schoenen stug zijn hebben we tevoren afgesproken dat iedereen preventief zijn voeten zou intapen (hakken breed; knobbel rechts van kleine teen) om proberen te voorkomen dat iemand blaren zou krijgen in de stevige schoenen en daarmee zichzelf en de groep zou benadelen.
Sommige ski’s hadden als afzetdeel schubben, sommige skin. Beiden hadden wat last van back slip toen we met lege pulka’s van Saariselka naar Kiilopää liepen, daarom hebben we de avond voor de tocht alle ski’s voorzien van de full skins en die zijn er niet meer af geweest; je hebt altijd grip en ze glijden voldoende.

Slapen. Iedereen heeft een slaapzak, matje en bivakzak die bestand zijn tot -20. We slapen in hutten, maar het kan zijn dat je een hut niet haalt. Om een bivak te kunnen maken hebben we ook 2 zeilen en een sneeuwschep. We nemen geen kooktoestel mee.

Bagage die we niet nodig hadden tijdens de tocht werd in onze koffers opgeslagen in de bagageruimte van het Fell Center. Deze ruimte / je bagage is daar niet beveiligd.

Een materiaallijst en andere info mail ik op verzoek.

Water

Water halen ging bij ons altijd goed. Bij de hutten die wij hadden is altijd een riviertje of meer(tje). Soms heeft de rivier een steile helling of is het gat in het meer dichtgevroren. Het is ons altijd gelukt om redelijk dichtbij de hut water te vinden.

Eten

We wilden 3 keer per dag goed eten en bij aankomst een hartige snack. Iedereen had voor zichzelf ‘reepjes’ bij zich voor onderweg.
Voor de eerste 2 ontbijten hadden we brood met kaas, ham, prp (pindakaas rozijnen pasta) e.d. De andere ochtenden aten we havermout. Melkpoeder, water, havermout, rozijnen en suiker. Voedzaam, warm, lekker, makkelijk.
Als lunch aten we soms brood en soms pannenkoeken. Op de rustdag hebben we 2 broden gebakken van kant-en-klaar broodmeel (m.u.v. water en olie). Het bakken van het brood gebeurde in een koekenpan; deksel van aluminium pad op zijn kop erin, daarop het brood en ervorheen een aluminium pan als oven. Lang bakken op lage temperatuur en veel checken.
Na aankomst in de hut dronken we thee/koffie en aten we een kleine snack; knäckebröd met worst, soep e.d.
Bijna iedereen verzorgde een diner. M.u.v. van de rookworst op de eerste dag bestond dat altijd uit gedroogde ingredienten. Dat was soms een uitdaging op een 2-pits kooktoestel, maar het is gelukt en we hebben iedere dag lekker gegeten. Wel hadden we bijna iedere dag hadden we teveel.

---

Dag 1: aankomst

Vlucht Zaventem – Helsinki – Ivalo ging soepel.

Met taxibus van Ivalo airport naar Ivalo om de online bestelde boodschappen op te halen. Het originele plan was om in Saariselka boodschappen te doen, maar de materiaal-verhuurder mailde ons 2 weken voor vertrek dat de supermarkt volledig afgebrand is. Ivalon taksi raadde ons aan boodschappen online te doen en ze onderweg op te halen. Alles stond netjes klaar bij de K-Supermarket. Omdat we laat zouden aankomen hebben we ook voor het avondeten boodschappen gedaan en veel teveel extra snacks gekocht.

Aankomst bij Kiilopää Fell Center. Sleutels van onze kamers in het hostel opgehaald, spullen naar binnen gebracht, bezetters van de keuken gevraagd of wij straks de keuken kunnen gebruiken. Zelf eten gemaakt; salades, worst, brood; was lekker.

Dag 2: materiaal ophalen in Saariselka

Ontbijtbuffet in Kiilopää Fell Center restaurant. Goed verzorgd buffet, lekker gegeten.

Met de bus van Kiilopää naar Saariselka. Sleutel van de hutten opgehaald bij het infocenter. Naar Polar Creek gegaan voor ophalen van het gehuurde materiaal. Alles stond klaar, maar de mevrouw was niet zo van de uitleg. Gelukkig kunnen we veel zelf. De hal van het gebouw hebben we een uur lang geblokkeerd met het in elkaar zetten van de pulka’s en labelen van het materiaal (anders lopen we iedere dag wat/wie te zoeken). Bij het monteren van de trekstangen van de pulka’s bleken we meer gereedschap nodig te hebben dan de verhuurder ons verstrekt had; gelukkig stonden we nog in de hal. Toen we klaar stonden voor vertrek bleek van een ski de binding aan een kant een centimeter omhoog te staan (het waren nieuwe skis); skis omgeruild.

Op weg naar Kiilopää; 15km. Mooi om met lege pulka’s te kunnen wennen aan de back country skis, de schoenen en de pulka’s. We hadden allemaal wat last van back slip en omdat de eerste dag van de tocht zou bestaan uit een lange stijging hebben we ‘s avonds besloten meteen de full skins te monteren op alle ski’s. Dat bleek een juiste beslissing, de skins zijn er de hele tocht niet meer af geweest; altijd 100% afzet is wat je wilt met een pulka achter je rug en die skins glijden voldoende. Een van de deelnemers heeft de laatste anderhalve dag wel zonder skins gelopen omdat we last hadden van plaksneeuw aan de skins.

‘s Avond gegeten in het restaurant van het Kiilopää Fell Center; prima buffet; lekker gebuffeld.

Daarna hebben we alle spullen die mee moesten op de tocht in een kamer gezet en verdeeld over hanteerbare tassen. Man man wat een berg spul. Sjaak heeft zich gestort op de verdeling van alle spullen over tassen en pulka’s en heeft de hele tocht samen met Rob telkens de pulka’s geladen.

Dag 3: naar Suomonruoktu; bewolkt; -6

Om 6 uur opgestaan. Ons zelfgemaakte ontbijtpakket gegeten. Daarna sledes ingepakt. Achtergebleven bagage ingeleverd bij het Fell Center. Foto gemaakt bij de poort. Klaar voor de eerste kilometers heuvel op. Die gingen soepel tot Sjaak en ik zo liepen te ouwehoeren dat we de duidelijk zichtbare afslag voorbij liepen. De verandering in terrein maakte me wakker. Klein stukje terug en rechtsaf. De loipe ging over in een snowscooterspoor en daarna in niks / onbelopen sneeuw. We schuifelden de mist in; back country langlaufen met een pulka is vooral schuifelen. Geen pad en dichte mist; 50-100 m zicht. Dianne zonder pulka vooruit en Sjaak en ik probeerden mbv de gps per 50-100m de richting aan te geven, rekening houdend met het zichtbare terrein. Het was een geslinger en stop-en-go, maar het ging goed. Bij Niilanpää Päivätupa hebben we in de hut koffiepauze gehouden. Onderweg prachtige bomen die door de mist mooie ijsvorming hadden. Bij vuurplaats Suomunlatva laavu geluncht. Vanaf de vuurplaats liep er een eerder belopen spoor naar Suomunruoktu, onze eerste hut. Als alle spullen binnen gezet zijn is het een enorme zooi in de kleine hut, maar nadat er wat opgeruimd is, een paar man op hun bed liggen en anderen aan het koken zijn, is het best te doen, met 7 man in een tiny house.  Bij aankomst bij de hut: actie; water halen en kachel aansteken. Dan water koken, water koken, water koken, want al het drinkwater moet eerst gekookt worden. Bij de thee en koffie een kleine snack gegeten. Daarna daalde de rust in tot Tinka aan de slag ging met het diner: boerenkool met worst. Het weken van de gedroogde aardappelsnippers duurde wat langer dan verwacht, maar het resultaat was heerlijk. Als toetje glibberpudding met een vleugje aardbeiensmaak en gedroogde aardbeien.

Dag 4: naar Tuiskukuru

Om 6 uur opgestaan. Ontbijt met havermout met rozijnen en naar believen suiker en kaneel. Voor de melk in de havermout gebruiken we meldpoeder. Er moet iedere ochtend veel water gekookt worden, want er moet 7 liter heet water zijn voor de thee in thermosflessen, havermout en uiteraard de afwas. We konden globaal het spoor van voorgangers volgen, dat is altijd mooi. Wel blijft het opletten dat het spoor ons de goede richting in leidt. Regelmatig de gps checken. In de gps hebben we alle hutten, vuurplaatsen, oversteken, routes en mogelijke alternatieve routes gezet. De routes zijn voornamelijk zomer-wandelroutes. Bij de brug en vuurplaats Aitaoja moesten we de keuze maken voor onze eigen route volgen of een zichtbaar spoor; we besloten we een bestaand spoor te volgen. Daardoor zouden we wel de hut Salonlampi missen. De route was heuvelachtig en had wat korte scherpe hellingen. Onderweg prachtige besneeuwde bomen. We hadden lunch op een zeil dat we zelf meegenomen hadden: onze gesmeerde boterhammen. Onderweg kwamen we een Fransman en Duitse man tegen. Bij aankomst in de hut bleek de door ons gereserveerde hut bezet door een gids en een vrouw met corona. Meteen toen ik de hut binnenstapte kwam de gids dicht op me afgestapt “Do you have a reservation?”. “Yes”. “Then we have a problem, since she has corona”. “We don’t have a problem”. Uiteraard was ik niet blij met haar stellingname en dat ze zo dicht bij me kwam staan terwijl de andere vrouw corona had. We hebben de hut gelucht, voor zover mogelijk,. Uiteindelijk kwam alles goed; de vrouw met corona was al bijna beter en de hadden een tent bij zich waarin ze zijn gaan verblijven.  We hebben later nog uitgebreid gepraat met hen; ze waren met een groep van 18 deelnemers en 2 gidsen in opleiding erbij. De vrouw met corona was gids in opleiding.

Bij aankomst kachel aan, water halen in de rivier, noodles eten en koffie/thee drinken.

’s Avonds aten we pasta di Rob.

Dag 5: naar Luirojärvi

Later opgestaan; vandaag een kortere rit. We konden een spoor volgen. Onderweg kwamen we ‘veel’ tegenliggers tegen. Onderweg hebben we relaxed koffie gedronken. Het laatste stuk richting hut ging over een meer; prachtig. Vanwege corona werden de hutten aan één huishouden verhuurd; we hadden nu een 12-persoons hut voor onszelf. Bij aankomst hebben we pannenkoeken met spek gebakken. Door de lucht werd onze buurman aangetrokken. Een Fransman met zijn vriendin. Hij had te weinig eten meegenomen omdat ze meestal hiken met rugzak en sneeuwschoenen; hij is dan meestal zo gestrest dat hij bijna niets eet. Het hiken viel tegen dus zijn ze teruggekeerd en hebben back country ski’s en een pulka gehuurd. Van het langlaufen kreeg hij blijkbaar wel honger en hadden ze nog 3 dagen te gaan zonder eten. Dus als we please please nog een beetje eten over hadden, dan wilden zij het graag overkopen.  We hebben hen beiden een grote pannenkoek met spek gebracht en daarna nog een tas met eten, want wij hadden veel te veel. We hebben 2 Franse levens en een relatie gered.

’s Middags hebben we nog een rond rond de hut gelopen; dat was relaxed zonder bagage. Op deze locatie is een saunahut, dus we hebben veel water en hout gehaald, de sauna en een ketel water opgestookt. Iedereen kon zo even sauna-en en/of douchen. ’s Avonds aten we gele curry met rijst. Aan het eind van de avond hebben we met een (andere) Fransman op het meer gewacht op en gekeken naar noorderlicht. Het was een beetje te zien.

Dag 6: rustdag in Luirojärvi

Later opgestaan. We hadden geen haast. Op ons gemak ontbeten. Daarna tochtje gemaakt naar een turfhut een eindje verderop. Ik bleef in  de hut om brood te bakken. De sneeuw plakte helaas heel erg. Daar werden een paar ‘man’ heel chagrijnig van. Aan de verhuurder van de ski’s had ik wel gevraagd om anti-sneeuwplak te leveren, maar zij heeft het niet geleverd en ik vergat erom te vragen. Lesje geleerd (hoop ik). Als lunch hadden we vers brood met gebakken ei met spek. In de middag hebben we het begin van de route voor de volgende dag verkend. Voor het begin van de route waren er namelijk 3 varianten. ’s Avonds aten we nasi met gebakken ei, sate en kroepoek.

Dag 7: naar Lankojärvi

Dit zou onze langste rit worden. Bij het infocentrum en onderweg was ons gevraagd of we wel wisten of deze route onderhouden werd. Op veel routes rijden de beheerders die de hutten controleren met hun sneeuwscooters. Als het dan niet meer gesneeuwd heeft zijn die sporen goed te volgen. We hadden geen idee, maar als de route niet onderhouden is dan maken we zelf een spoor; dat hadden we de eerste dag ook gedaan. Als er echter veel sneeuw gevallen zou zijn, zou het wel eens heel zwaar kunnen worden. Voor dit soort gelegenheden – de hut niet halen – hadden we allemaal een slaapzak tot -20 graden, een bivakzak, matje en 2 grote zeilen.

Vroeg opgestaan, gegeten en ingepakt; rond 7:30 waren we op pad. De eerste 10 km gingen als een speer; prachtig landschap. Na een paar km kwamen we onze alleen reizende Franse noorderlicht vriend tegen. Hij was aan het kamperen langs het meer op een hele mooie plek. Na een paar uur kregen we plaksneeuw. De snelheid ging eruit. Er werd geklaagd, gechagrijnd, tips gegeven (en genegeerd). Gelukkig was de plaksneeuw na 2 uur weer voorbij. Daarna liepen we in een smal spoor dat gevormd was door pulka’s. Dat smalle spoort zorgde ervoor dat de zwaardere pulka’s telkens de rand van het spoor pakten en omvielen. We hebben tientallen keren pulka’s rechtop moeten zetten. Wederom geklaag, chagrijn en (genegeerde) tips. Ook dit ging weer voorbij zonder dat er koppen ingeslagen zijn. Het laatste stuk naar de hut ging weer over een meertje. We waren toch nog op tijd bij onze hut. Onderweg hebben we 2 keer geluncht; een keer aan het riviertje en een keer op een meertje. Deze hut was weer lekker klein. Als dan alle spullen binnen gezet zijn staat alles vol en kan niemand meer bewegen. Als 2 mensen water gaan halen en nadat iedereen zijn eigen spullen op zijn bed gezet heeft is er toch weer wat ruimte. Water zoeken was hier wel een ding. In eerste instantie vonden we alleen modder. Gelukkig vonden we een gat in het ijs. ’s Avonds aten we pasta Bolognese.

Dag 8: naar Kiilopää

De laatste rit. Ook dit zou weer een lange dag worden met een paar flinke heuvels aan het einde. Dus weer vroeg op en op tijd weg. Het eerste deel was hobbelig; veel kortere stevige hellinkjes. Bij sommige steile afdalingen hielp Marlise Rob door de pulka af te remmen met een touw. We hadden het mooiste weer van de wereld; stralende zon en weinig wind. De vrees die bij iedereen opkwam was: plaksneeuw. Gelukkig hebben we de hele weg geen plaksneeuw gehad. Na een paar uur kwamen we bij Rautalampi. Daar is 2 jaar geleden de hut afgebrand. Nu hebben ze nieuwe hutten neergezet; erg mooi, maar een beetje Ikea-stijl en geen authentiek gevoel. Hier hebben we uitgebreid geluncht en in de zon gezeten. De rust hadden we nodig voor de 3 stevige hellingen die zouden volgen. De hellingen konden ons echter niet deren; prachtige zon, de laatste kilometers, mooi uitzicht. Rob heeft bovenop de Nederlandse vlag mogen planten omdat hij de minst ervaren langlaufer was en alles gewoon gedaan heeft. Het laatste stuk naar Kiilopää liepen we over een getrokken spoor. Aangekomen in Kiilopää konden we weer in het hostel, maar eerst een biertje en daarna lekker douchen. ’s Avonds hebben we lekker gegeten in het restaurant van het Fell Center. Bij de receptie riep iemand (de hongerige Fransman) ‘you are the Dutch guy; oohh thanks so much, you saved our lives’. Wat wij toen nog niet wisten is dat we hen ook spicy noodles gegeven hadden. Die waren zo spicy dat wij ze zelf niets eens verdund konden eten. Mocht je dus in de toiletten brandsporen tegenkomen …

’s Avonds zijn we meerdere keren en in totaal uren buiten geweest om noorderlicht te kijken en we hebben het heel mooi kunnen zien. Daarna hebben we lekker geslapen in ons bedje in het hostel.

Dag 9: naar huis

We hadden tijd genoeg, dus laat opgestaan en daarna lekker ontbeten in het restaurant van het Fell Center.

De verhuurder heeft alle spullen opgehaald in Kiilopää en daarna stond de taxibus klaar om ons weg te brengen naar het vliegveld.

Later

Dianne en ik bleven nog een paar dagen om te langlaufen in de loipes. We constateerden allebei dat lopen in de loipes ook wel iets heeft, maar dat het back country langlaufen toch véél leuker is. Zo heb ik ook mijn vrouw (die ik al 83 jaar ken) toch weer beter leren kennen.
Bij een restaurantje kwamen we onze Franse noorderlicht vriend weer tegen; hij herkende ons ook. Hij vertelde dat zijn vakantie er bijna op zat en dat hij de kortste route naar Kiilopää wilde lopen; hij wees globaal welke route hij zou lopen. We hebben hem toen maar gewezen op het bord ‘Kilopää’ dat voor zijn neus stond. Hopelijk heeft hij zijn doel bereikt, maar we vrezen dat hij niet de kortste route gelopen heeft.

---

Alle getoonde foto’s en andere foto’s staan in dit google fotoalbum.

Routes, waypoints e.d.

Per dag hadden we een geprinte route met route, varianten, waypoints en hoogteprofiel. De avond tevoren werd telkens de route besproken. Uiteraard hadden we ook papieren kaarten en een gewoon kompas bij ons.
Voor de navigatie gebruikten we gps-en. We hadden telkens 2 gps-en aan en 1 reserve gps. De kaarten die we gebruikten zijn afkomstig van Open Street Map, aangevuld met hoogtelijnen (via Mapas alternativas libres). Om te navigeren gebruikten we de route-lijn; geen navigatie instructies.

Alle waypoints en routes zijn overgenomen uit de kaart van Rektikartta. Rond de routes hebben we alle mogelijke schuilplaatsen en andere objecten (vuurplaatsen, bruggen) overgenomen. Als basis voor de routes hebben we de zomer wandelroutes genomen. Daarnaast hebben we in de geplande routes ook een aantal alternatieve route-delen en waypoints opgenomen; onder andere op plaatsen waar rivieroversteken mogelijk waren zodat we ter plekke konden bepalen wat handig zou zijn. De gpx met geplande informatie bevat ook alle hutten, schuilhutten, vuurplaatsen e.d. in de omgeving van onze geplande tocht.
De gpx met geplande routes, waypoints e.d. vind je hier.
De gpx met gelopen routes vind je hier.

Foto’s staan in dit google fotoalbum.

Alle getoonde foto’s en andere foto’s staan in dit google fotoalbum.